Kapitalist Sistem İçerisinde Mafya Organizasyonuna Giriş - Mafya 1

Başlığın olağan bir fakülte dersi olarak "İktisada Giriş 1" gibi saçma göründüğünün farkındayım. Gerçi üniversitelerde uzun ismi olan derslerin çoğu pek sallanmayan, daha kolay, seçmeli dersler oluyor. Hayatımın çeşitli dönemlerinde çeşitli temalara sardığım ve üstüne düşündüğüm çok oldu. Bu aralar mafyaya sardım. Popüler kültür içerisinde sinema ve diziler aracılığıyla başlayan bu merakım, bir "delikanlı"nın çıkıp sırf yiğitliği, kahramanlığı ve psikopatlığıyla tüm sistemi ele geçirmesi, "Scarface" veya "Deli Yürek" gibi hikayelere dair değil. Zaten gerçek mafya tarihinde bu tarz durumlar çok sınırlı ve geçici bir şekilde tezahür etmiştir.

Benim merakım kurallarıyla, organizasyonuyla, sistematiğiyle ve kapitalist düzen içerisindeki yeri ile mafya. Yani mafya'nın kurumsal kimliği ve tarihi ile ilgiliyim. Bu ilgim de şimdilik ABD ekonomik pazarında yuvalanan Amerikan - İtalyan mafya teşkilatı ile sınırlı.

Daha evvel sardığım temalar gibi kaybolup gitmemesi için biraz da şahsi arşivime gördüklerimi ve düşündüklerimi yazmak istedim.

Mafya Kavramı

Mafya, TDK sözlüğüne göre "yasa dışı işlerle uğraşan, zor kullanarak birtakım gizli çıkarlar sağlayan örgüt" anlamına gelmektedir.  Bu tanımın hemen arkasına Devlet tanımını da ekleyelim. "belirli bir toprak ve belirli bir topluluk üzerinde, zor kullanma yetkisini tekelinde tutmak suretiyle hukuk kurallarını belirleyen örgütlü yapı"  

Devletin var olma amacını sorguladığımızda  belirli bir topluluk adına çıkar elde etmek amacı karşımıza çıkacaktır. Aynı şekilde Mafya içinde farklı çeteler de tıpkı devletler gibi belirli bölgelerle sınırlı olarak çalışır ve yine belli topluluklar için çıkar elde etme peşindedir. 

Devlet ve Mafya
Sınırları Belirli Bölge (Territory)	:	İki yapılanma da sınırları şu veya bu şekilde belirlenmiş belirli bir bölge üzerinde hakimiyet kurar. Devlet o bölgede her şeye hakim iken Mafya yasa dışı faaliyetleri tekeli altında tutar.
Güç ve Şiddet Kullanımı	:	İki yapılanmanın da en önemli üstünlüğü güç kullanımıdır. Mafya’nın kullandığı güç devletin belirlediği hukuka aykırı olsa da kendi hukukunda haktır. Devletin şiddet tekeli ise kendi koyduğu hukuka göre meşrudur.
Yasallık	:	Devlet egemenlik kurduğu toprak üzerindeki tüm insanların kabul ettiği varsayılan bir hukuk sistemi kurar. Ve bu sisteme alternatif hiçbir düzenlemeyi kabul etmez. Bir devlet için şiddet tekeli ile hukuku, egemenliğinin namusudur. Mafya da tamamen kuralsız herkesin herkesten çaldığı tam özgürlük veya anarşi ortamında çalışmaz. Devlet hukukuna aykırı olmakla birlikte Mafya’nın kendi hukuku ve kuralları vardır.
Çıkar	:	Devlet, tanımında yer almasa da vatandaşlık hakkı kazanan kişilerin çıkarına çalışır. Vatandaşlık da tıpkı bir sosyal dernek üyeliği gibi belirli şartlarla kazanılan, düzenli ödemeleri ve yükümlülükleri olan (vergi) avantajlardan yararlanmak için yükümlülüklerin önem arz ettiği bir statüdür. Mafya ise tıpkı vatandaşlık gibi kendi grubu içerisindeki herkese hiyerarşik olarak iş yaptıran ve kar dağıtan ayrıca çeşitli alanlarda haklarını teminat altına alan bir organizasyondur.

Yasallık veya Yasa dışılık

2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'na göre boğazda bulunan arsanızın üzerinde kanunun çıktığı 1983 yılı öncesinde yapı yoksa ve devlet bu arsayı yeşil alan olarak belirlemişse yeni bina inşa edemezsiniz. 5 yıl içerisinde değeri ödenmek suretiyle arsa kamulaştırılır. Ancak çok değerli olması nedeniyle arsalar yıllardır kamulaştırılmadı. Bu arsalar için ayrılması gereken Boğaz Köprü Gelirlerinin %10'u ayrılmadı. En son 2016 yılında getirilen torba kanun hükmü ile kamulaştırılma 5 yıl daha ertelendi. Üzerine yapı yapılamıyor. Dava açılsa da reddediliyor ve arsa öylece kalıyor.

Yukarıda verdiğim örnek üzerinden düşündüğümüz zaman yasallık ve yasadışılık kavramlarını nereye koyabiliriz? Tanımda da belirtildiği üzere mafya yasadışı faaliyelerle çıkar elde eden bir örgütlenme. Ancak devletin ödemesi gereken bir parayı çıkarılan kanunlarla 1987 yılında beri ertelemesi ne kadar yasal?

Kimin yasal kimin yasadışı olduğunu belirleyecek evrensel bir kurallar silsilemiz yok. Tüm kurallar toplumsal hayat içerisinde gücü yeten veya yeterince profesyonelleşen gruplar tarafından toplumsal dengelere göre belirleniyor. Dolayısıyla devlet ve mafya tanımlarındaki yasallık ince bir çizgi üzerinde yürüyor diyebiliriz.

Mafya, eline sopayı geçirenin herşeyi aldığı ve salt şiddetle orman kanunlarıyla yani anarşiyle organize olan bir yapı değildir. Mevcut hukuk düzenine alternatif ve karşıt kendi düzeni kendi kuralları olan  bir organizasyondur. Elbette günümüzde iş hayatının her alanında olduğu gibi yüksek kar etmenin 1 numaralı öncelik olduğu bir organizasyon.

Cohen Kardeşlerin yönettiği The Miller's Crossing filminin giriş sahnesinde mafya'nın kendine has hukuk düzeni ve çalışma ahlakı olduğuna dair çok çarpıcı bir monolog vardır. İtalyan Mafya babası Johnny Caspar, kendisinden daha güçlü olan İrlandalı Çete Lideri Leo'dan Yahudi bahisçi Bernie Bernbaum'u öldürmek için izin istemektedir. Bernie, Caspar'ın önceden bağladığı maçları başkalarına satmakta, bahisler yükselmekte, Caspar maçı bağlamasına rağmen yeterince para kazanamamaktadır.

"Dostluktan bahsediyorum. Karakterden bahsediyorum. Ahlakdan bahsediyorum. Biliyorsun sportmen biriyim. Ara sıra bahis oynarım. Maçı ayarladıysam, 1'e 3 veriyorsa 1'e 3 vermesi gerekir. Ancak ne zaman Bernie Bernbaum ile oynasam ayarladığım maçın bahisleri tavana vuruyor. Maçın ayarlandığı bilgisini satıyor. Ve kendi ayarladığım maçta kazanmam gereken paranın bir kısmı başkalarına gidiyor. Aynı yere geldik. Dostluk, karakter, ahlak. Kendi ayarladığım maçtan yeterince kazanamıyorsam neye bel bağlayabilirim ki? Bahiste her şey şansa kalırsa bu anarşiye ve orman kanunlarına geri dönüş demek. İşte bu yüzden ahlak önemli. Bizi hayvanlardan ayıran en önemli meziyet. Bernie Bernbaum ahlaki açıdan çok farklı bir hayvan" 

Mafyanın Feodal Yapısı ve Üç Sac Ayağı

Yapısal olarak Mafya örgütlenmesini feodal yapılara benzetebiliriz. Feodalite döneminde Avrupa kıtası küçük bölgeler halinde ayrılmıştı. Bu bölgelerin her birinde feodal beyler bölgenin tamamına hakim durumdaydı. Krallar ise kendi feodal bölgelerine sahip olup diğer bölgeler üzerinde mutlak egemenliğe sahip değildi. Feodal Bey'in bölgesinde yaptığı etkinliklere karışmaz sadece bu etkinlikler üzerinden vergisini alır ve ihtiyaç duyduğunda feodal bey'den asker temin ederdi. 

Amerikan  - İtalyan mafya organizasyonu incelendiğinde durumun aynı olduğu görülecektir. Aile adı altında örgütlenen mafya çeteleri belirli bölgeleri egemenlikleri altında tutarlar. Aile içerisinde de Kaptanlar adı verilen orta düzey yöneticilerin her biri belirli mahallelerde belirli iş kollarını tek yetkili olarak yürütürler. Aile'nin başındaki Baba veya Patron bu faaliyetlere doğrudan müdahil olmaz. Veya kendisi faaliyetleri bizzat yürütmez. Yürütülen tüm faaliyetlerden yüzde halinde payını alır. Tıpkı feodal bey kral ilişkisi gibi payını aldığı ve belirli kurallara uyduğu sürece kaptanların kendi mahallelerindeki egemenliklerine karışmaz. Nitekim mafya yapılanmasının 1800'lü yıllarda İtalya'da toprak sahipleri tarafından devletin merkezileşme isteğine direnç amacıyla yeniden kurgulanması feodal temelleri hakkında bir ipucudur. 

Amerikan - İtalyan mafya organizasyonu feodal bir mantık içerisinde en kısa sokaktan devasa şehirlere kadar tüm ülkeyi hiyerarşik bir şekilde paylaştırmıştır. Bu paylaşım gücü ve sorumluluğu da kapsamakta herkes hiyerarşi içerisinde bir üstündeki amirine koruma için yüzde ödemekte ve bu silsile bir zincir halinde en tepeye dek çıkmaktadır. En tepede ise ülkenin en büyük 5 mafya ailesinin liderlerinden oluşan "Komisyon" vardır. Daha sonraki yazılarda detaylı anlatılacağı üzere Komisyon mafya aileleri arasındaki uyuşmazlıkları savaşa dönüşmeden çözmek, böylece hem güç para adam kaybetmemek hem kamuoyunun dikkatini çekmemek üzere kurulmuş bir yönetim konseyidir.

Feodal Beyliklere benzetebileceğimiz mafya örgütleri 3 sac ayağı üzerine otururlar. 

• Askeri Yapılanma: Mafya'nın en önemli aracı şiddettir. Bu şiddet dolayısıyla her mafya organizasyonunun askeri bir ayağı vardır. Bu durum klasik emir komuta zinciri şeklinde düşünülmemelidir. Birileri görev paylaşımı gereği şiddet aracını birileri adına kullanmaktadır. Mutlak itaat yoktur. Feodal dönemde para karşılığı beylere bağlı çalışan ve işine gelmediğinde başka beye geçen şovalyeler veya askerler gibi herkes kurallara uyulduğu ve çıkarlarına saygı gösterildiği sürece birileri için elini kana bulamaktadır. Donnie Brasco filminde Lefty, FBI ajanı olarak aralarına sızdığını bilmediği Donnie'ye bu durumu şöyle anlatır. "Bu bir ordu gibi değil. Orduda tanımadığın adamlar tanımadığın adamları öldürmen için seni gönderir. Ve buna hiç itiraz edemezsin"

• Kar Hırsı ve Şirketleşme : Tüm mafya örgütleri çıkar elde etme amacını güderler. Şiddeti çıkar için bir araç olarak kullanırlar. Özel kin veya nefret hoş karşılanmaz. Bunun doğal sonucu yasa dışı sektörlerin bir iş olarak tanınması, mafya liderlerinin kendilerini topluma saygın bir iş adamı olarak takdim etmeleri ve yasa dışı faaliyetlerin ekmek getiren bir iş ciddiyetiyle yürütülmesidir. Mafya bir şirket gibi kapitalizm ve serbest piyasa kuralları içinde karı maksimize etmek için en verimli yapıyı arar. Ve üyelerinin performansını denetler. Bölgeler ve iş kolları profesyonelce bölüşülür. Uyuşmazlık çıkmaması ve kar akışının hiç kesilmemesi için irtibat sistemi ve genelde eski mafya üyelerinden oluşan ara bulucular bol miktarda mevcuttur."Sakın bunu kişisel algılama, bu sadece bir iş"

• Etnik Yapı ve Kültür: Amerikan İtalyan mafya örgütü başta olmak üzere tüm mafya teşkilatları, Yahudi Mafyası, İrlanda Mafyası, Latin Amerika Mafyası etnik yapıyı ve kültürü yoğun şekilde kullanır. Etnik boyutu olmayan bir mafya organizasyonu yeterince gelişemez. Bunun iki sebebi vardır. İlki A.B.D. sistemine entegre olamayan, kendi kapalı kültürü içerisinde yaşayan ve refaha ulaşamayan insanların göçmen mahallerinde yeni sisteme karşı hemşehrilerine koruma sağlayan mafya örgütüne hazır asker olmasıdır. İkincisi ise kültürel yapı yoluyla bağlılık, grup psikolojisi, kapalılık gibi özelliklerin sağlanmasıdır. Bu kapalı yapı yakalanan mafya üyelerinin itirafçı olmasını engeller. Mafya örgütü içerisindeki dayanışmayı çıkar birlikteliğinden öteye taşıyarak tamamen yabancı ve vahşi bir ortamda var olabilmek için muhtaç olunan kabile bağlılığına ulaştırır. Zaten İtalyan Mafyasının çöküşü İtalyanların A.B.D. kültürüne entegre olarak uyum sağlamasıyla gerçekleşmiştir.

Bir giriş mahiyetinde olan bu yazı ile mafyanın yapısı üzerine açıklama yapmaya çalıştım. Daha sonra bu yazıdaki hususları daha detaylı ve gerçek olaylarla irtibatlandırarak inceleyeceğim. Bundan önce seri birkaç yazıyla 1900 - 2000 arası Amerikan İtalyan Mafya Örgütünün tarihini özetlemeyi hedefliyorum.